Przybycie Buddy do Kushinagar - Zakończenie Ścieżki Oświecenia i Podziały w Sanghie

W 4. wieku naszej ery Indie były krzewem duchowości, który kwitł na niezliczone sposoby. W tym samym czasie, gdy cesarstwo Gupta rozkwitało na północy, na południu wiatr zmian powiewał ze strony buddyzmu, religii opartej na naukach Siddhartha Gautamy, znanego jako Budda. Dokładnie w Kushinagarze, współczesnym mieście w stanie Uttar Pradesh, Budda zakończył swoje ziemskie pielgrzymowanie, osiągając parinibbanę – stan najwyższego wyzwolenia. Ta ostatnia podróż Buddy miała fundamentalne znaczenie dla historii buddyzmu i odbiła się na dalszym rozwoju tej religii.

Przybycie Buddy do Kushinagar nie było wydarzeniem nagłym. Po wielu latach nauczania, przekazując ludziom swoje nauki o cierpieniu, jego przyczynie, ustaniu i ścieżce prowadzącej do wyzwolenia (Cztero Drogą Szlachetną), Budda zdał sobie sprawę z nadchodzącego końca swojego życia ziemskiego. Zgodnie z tradycją, wskazał on na Kushinagar jako miejsce swojego ostatniego pobytu.

W Kushinagarze Budda spędził swoje ostatnie dni w kontemplacji i odpoczynku. Otoczony swoimi uczniami, przekazał im ostatnie pouczenia. Następnie wszedł w stan parinibanny - przejście do stanu poza cierpieniem i reinkarnacją.

Śmierć Buddy wywołała wśród jego naśladowców mieszane emocje: żałoba z powodu odejścia Mistrza, ale też radość z powodu osiągnięcia przez niego ostatecznego oświecenia. Jednak w niedługim czasie pojawiły się również pierwsze rozbieżności interpretacyjne dotyczące nauk Buddy, które stopniowo zaczęły pogłębiać się i prowadzić do podziałów w sanghie (społeczności buddyjskiej).

Jednym z najważniejszych problemów była kwestia dotycząca roli Arhatów - osób, które osiągnęły oświecenie - w stosunku do Bodhisattwów - istot pragnących uwalniać wszystkie istoty żywe. Debata ta doprowadziła do powstania dwóch głównych szkół buddyzmu: Theravady i Mahayany.

Theravada, zwana “Szkołą Starszych”, skupiała się na oryginalnych naukach Buddy zawartych w Pali Canonie. Kładła nacisk na indywidualne wyzwolenie poprzez medytację i ascetyzm.

Mahayana z kolei, znacząca jako “Wielki Pojazd”, rozszerzała naukę Buddy o nowe elementy takie jak wiara w Bodhisattwów - istoty, które poświęcają się oświeceniu dla dobra wszystkich istot.

Te dwa nurty buddyzmu miały ogromny wpływ na rozwój religii w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Theravada rozprzestrzeniła się głównie na Sri Lankę, Tajlandię, Myanmar (Birmę), Kambodżę i Laos, a Mahayana stała się dominującą formą buddyzmu w Chinach, Japonii, Korei i Wietnamie.

Przybycie Buddy do Kushinagar było wydarzeniem o fundamentalnym znaczeniu dla historii buddyzmu. Zakończenie jego ziemskiej wędrówki nie oznaczało jednak końca tej religii, a wręcz przeciwnie - stało się impulsem do jej dalszego rozwoju i rozprzestrzenienia się w Azji.

Podziały w sanghie, które nastąpiły po śmierci Buddy, doprowadziły do powstania dwóch głównych szkół buddyzmu: Theravady i Mahayany, które do dziś istnieją i kwitną na całym świecie.

Aby lepiej zrozumieć złożoność tej epoki, warto przyjrzeć się tabeli porównującej kluczowe różnice między Theravadą a Mahayana:

Cecha	Therawada	Mahayana
Główny cel	Osiągnięcie własnego wyzwolenia (Nirwany)	Uwolnienie wszystkich istot żywych
Istoty kluczowe	Arhatowie - osoby, które osiągnęły oświecenie	Bodhisattwowie - istoty pragnące uwalniać wszystkie istoty
Teksty kanoniczne	Pali Canon	Sutry Mahayany (np. Sutra Lotosu)

Przybycie Buddy do Kushinagar było wydarzeniem, które na zawsze zmieniło oblicze buddyzmu. O ile śmierć Mistrza wywołała smutek wśród jego naśladowców, to jednocześnie stała się ona katalizatorem rozwoju tej religii i jej dalszego rozprzestrzeniania się w Azji i na świecie.

Dodatkowe ciekawostki:

• W Kushinagarze znajduje się stupę, która jest miejscem pochówku Buddy.
• Święto Parinibanny Buddy obchodzone jest 15 października w kalendarzu buddyjskim.